در مقاله حاضر از نقدها و اعتراضاتی داد سخن رفته، که علامه اقبال به مسلمانان زمان خویش متوجه ساخته است. بخش نخست این مقاله به انتقادات علامه اقبال از عموم مسلمانان تخصیص داده شده است. اقبال، از عموم مسلمانان جهان به ویژه مسلمانان شبه قاره هند، به سبب ناتوانی، چند دستگی، وابستگی به استعمار، عقب ماندگی ونا باوری شان انتقاد می کند و افزون بر آن، ایشان را به سوی وحدت ویکپارچگی و ایستادگی در برابر دشمنان اسلام، وبازگشت به آموزه های قرآن فرا می خواند. در بخش دوم مقاله پیرامون انتقاد اقبال از ملتهای مختلف اسلامی بحث شده است. اقبال علاوه بر آنکه از عموم مسلمانان انتقاد کرده از ملتهای ویژه ای نیز انتقاد کرده است. او از ملتهای مسلمان هند، کشمیر، ترکیه، عثمانی، تورانی، ایرانی، عربی وافغانی انتقاد می کند و از هر قوم ونژادی به شماری از نقاط ضعف وناتوانی آنها اشاره می کند.
اصطلاحات کلیدی: انتقاد، ملت، مسلمان، وحدت، خودباوری ، چند دستگی، وابستگی.
برای دانلود متن کامل مقاله اینجا کلیک نمائید.
